15.12.2023

Rozwód kościelny?

Mówiąc rozwód kościelny ma się na myśli to, co profesjonalnie określa się mianem procesu zmierzającego do unieważnienia małżeństwa kościelnego. “W Kościele katolickim nie ma rozwodów” da się słyszeć niczym refren przeplatany zwrotkami o “rozwodzie kościelnym Jacka Kurskiego”, “rozwodzie kościelnym Krzysztofa Rutkowskiego”, “rozwodzie kościelnym Marty Kaczyńskiej” i innych. To w końcu są w Kościele rozwody, czy ich nie ma? Na to pytanie będzie odpowiadać niniejszy artykuł.

Różne nazwy na tę samą instytucję

Prócz tych dwóch możemy mieć do czynienia z orzeczeniem nieważności małżeństwa, unieważnieniem małżeństwa, unieważnieniem ślubu, anulowaniem małżeństwa czy anulowaniem ślubu. Można stwierdzić, że są to bardziej lub mniej poprawne określenia na to samo (synonimy).

Proces zmierzający do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego

Najbardziej poprawną z punktu widzenia językowego oraz nauki prawa formą jest orzeczenie nieważności małżeństwa kościelnego lub też stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego. Celem kanonicznego procesu małżeńskiego jest bowiem wydanie orzeczenia lub inaczej stwierdzenie, czy procesowane małżeństwo zostało ważnie zawarte. Jak jednak widać forma proces zmierzający do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego lub też proces zmierzający do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego są formami nieco przydługimi i dlatego obok nich wyrosły inne – krótsze, lecz niestety mniej poprawne z punktu widzenia językowego i prawnego.

Unieważnienie małżeństwa

Czterema kolejnymi niezwykle popularnymi określeniami na proces zmierzający do orzeczenia nieważności małżeństwa kościelnego są: unieważnienie małżeństwa, unieważnienie ślubu i analogicznie anulowanie małżeństwa i anulowanie ślubu. Są to jednak określenia, jak już wcześniej wspomniano, błędne. Oto bowiem sugerują one, że procesowane małżeństwo było w jakimś momencie ważne, a teraz zmierzamy do jego unieważnienia lub anulowania. Kanoniczny proces małżeński zmierza jednak do tego, by stwierdzić, że małżeństwo od samego początku było ważnie lub nieważnie zawarte. Nie ma więc w procesie kościelnym miejsca na to, by jakieś małżeństwo było choćby przez chwilę ważne, a teraz je unieważniamy lub anulujemy.

Rozwód kościelny

Najmniej poprawną nazwą jest rozwód kościelny. Rzeczywiście, jak już wspomniano na wstępie, w Kościele katolickim nie ma rozwodów (choć można by tym mianem określić skutki udzielenia Przywileju Pawłowego lub Przywileju Piotrowego). Rozwód kościelny to potoczne określenie tego, co profesjonalnie nazywamy procesem zmierzającym do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego. Jest to kalka z prawodawstwa państwowego, gdzie rozwody występują.

Zwykle określenie rozwód kościelny traktuje się jako pewien skrót myślowy. Kanoniści, szczególnie zaś sędziowie, z nim walczą, jak się zdaje zupełnie bezskutecznie, a samo określenie prawdopodobnie na stałe zagościło w naszych słownikach, podobnie jak doktor, którym mianujemy lekarza medycyny, czy profesor, czyli tak naprawdę zwykle magister uczący w szkole średniej.

Małżeństwo czy ślub

Kolejnym wartym poruszenia zagadnieniem jest to, czy stwierdza się nieważność małżeństwa czy ślubu. Ślub to pewna ceremonia podczas której składa się ślubowanie. Małżeństwo zaś to sakrament, który jest efektem wspomnianego ślubowania. W procesach kościelnych stwierdza się, że małżeństwo zostało nieważnie zawarte, a więc, że ślubowanie boryka się z jakimiś przeszkodami, wadami lub brakami, które skutkują jego nieważnością. Nieważność ślubowania pociąga za sobą, co oczywiste, nieważność jego skutków, a więc małżeństwa. Jednocześnie stwierdzenie, że małżeństwo jest nieważne pociąga za sobą konsekwencje w postaci uznania ślubowania za nieważne.

Podsumowując: zarówno małżeństwo jak i ślub (w znaczeniu ślubowania a nie samej formy ceremonialnej) są poprawnymi formami zarówno pod względem językowym jak i prawnym.

Inaczej będzie się miała rzecz, kiedy pod słowem ślub będziemy rozumieć wyłącznie formę ceremonialną, lub mówiąc kolokwialnie imprezę w kościele. Taki sposób rozumowania dyskwalifikowałby pojęcie stwierdzenia nieważności ślubu.

Małżeństwo czy małżeństwo kościelne

Ostatnią kwestią jest to, czy kanoniczny proces małżeński zmierza do unieważnienia małżeństwa, czy też małżeństwa kościelnego. W Polsce można wyróżnić dwa rodzaje małżeństw: cywilne oraz wyznaniowe. Pierwsze określa się mianem prostego małżeństwa zaś drugie małżeństwa kościelnego. Nad pierwszym władzę sprawuje prawo i sądownictwo państwowe, a nad drugim kościelne. Pierwsze można unieważnić, a także rozwiązać, a drugiego, jak to zostało już ukazane nie. Stąd ważne wydaje się, by dookreślić o jakie małżeństwo chodzi dodając do niego przymiotnik kościelne.

Wykorzystanie na niniejszym blogu

W celu uproszczenia lektury przyszłych postów i dla uniknięcia niepotrzebnej dłużyzny nazw i tłumaczenia za każdym razem podstaw językowych i prawnych użytych powyżej określeń, w niniejszym blogu określenia rozwód kościelny, anulowanie małżeństwa, anulowanie ślubu, unieważnienie małżeństwa, unieważnienie ślubu (także z dodatkiem kościelnego) będą używane zamienne jako synonimiczne i oznaczają, chyba, że co innego wynika jasno z kontekstu, proces zmierzający do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego.

Sąd kościelny

Sąd kościelny to nie sąd państwowy. W Sądach kościelnych prowadzi się przede wszystkim sprawy małżeńskie, ale nie prowadzi się spraw rozwodowych. Sprawy rozwodowe należą do kompetencji sądów państwowych. Każda diecezja w Polsce ma swój sąd. Sąd ten jest różnie nazywany: sąd kościelny, sąd duchowy, sąd duchowny, sąd diecezjalny, sąd archidiecezjalny, sąd biskupi, sąd arcybiskupi, sąd metropolitalny.

Czasami zamiast sądu mamy do czynienia z trybunałami, ale to nie zmienia kompetencji tej instytucji – sąd to to samo co trybunał. I tak możemy się spotkać z następującymi określeniami: trybunał kościelny, trybunał duchowny, trybunał duchowy, trybunał diecezjalny, trybunał archidiecezjalny, trybunał biskupi, trybunał arcybiskupi, czy trybunał metropolitalny.

Przesłanki nieważności małżeństwa kościelnego

Przesłanki nieważności małżeństwa kościelnego, a więc powody, dla który sąd kościelny może orzec nieważność procesowanego małżeństwa można zakwalifikować do trzech grup. Pierwszą z nich są przeszkody małżeńskie, których aktualny Kodeks przewiduje dwanaście. Kolejną są wady zgody małżeńskiej – to właśnie z ich powodu w przeważającej mierze orzeka się nieważność małżeństwa kościelnego. Trzecią grupą przesłanek są braki ze strony formy kanonicznej.

Przeszkody kanoniczne

Poszczególnych przeszkód zrywających, a więc uniemożliwiających zawarcie ważnego związku małżeńskiego jest, jak już to wspomniano dwanaście. Niektóre z nich pokrywają się z przeszkodami wynikającymi z prawa cywilnego, choć ich zakres bywa różny. Do takich należą: przeszkoda wieku, przeszkoda węzła małżeńskiego, przeszkoda pokrewieństwa i przeszkoda pokrewieństwa prawnego. Pozostałymi przeszkodami które powodują nieważność małżeństwa są: przeszkoda impotencji, przeszkoda różności religii, przeszkoda święceń, przeszkoda wieczystego ślubu publicznego, przeszkoda uprowadzenia, przeszkoda występku, przeszkoda powinowactwa oraz przeszkoda przyzwoitości publicznej.

Dawny Kodeks Prawa Kanonicznego (Kodeks Pio-Benedyktyński z 1917 r.) przewidywał trzynastą przeszkodę: przeszkodę pokrewieństwa duchowego. Jednak po wejściu w życie nowego Kodeksu (Kodeks Jana Pawła II z 1983 r.) przeszkoda ta już nie obowiązuje.

Przeszkoda wieku

Nie może zawrzeć ważnego małżeństwa mężczyzna przed ukończeniem szesnastego roku życia i kobieta przed ukończeniem czternastego roku. Konferencja Episkopatu ma prawo ustalić wyższy wiek do godziwego zawarcia małżeństwa. W Polsce ustalono, że wiek ten zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn będzie wynosić 18 lat (zgodnie z przepisami państwowymi).

Przeszkoda impotencji

Niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego uprzednia i trwała, czy to ze strony mężczyzny czy kobiety, czy to absolutna czy względna, czyni małżeństwo nieważnym z samej jego natury. Jeśli przeszkoda niezdolności jest wątpliwa, czy wątpliwość ta jest prawna czy faktyczna, nie należy zabraniać zawarcia małżeństwa ani też, dopóki trwa wątpliwość, orzekać jego nieważności. Niepłodność ani nie wzbrania zawarcia małżeństwa, ani nie powoduje jego nieważności, z zachowaniem przepisów w których mowa o podstępnym wprowadzeniu w błąd.

Przeszkoda węzła

Nieważnie usiłuje zawrzeć małżeństwo, kto jest związany węzłem poprzedniego małżeństwa, nawet niedopełnionego. Chociaż pierwsze małżeństwo było nieważnie zawarte lub zostało rozwiązane z jakiejkolwiek przyczyny, nie wolno dlatego zawrzeć ponownego małżeństwa, dopóki nie stwierdzi się, zgodnie z prawem i w sposób pewny, nieważności lub rozwiązania pierwszego.

Przeszkoda różności religii

Nieważne jest małżeństwo między dwiema osobami, z których jedna została ochrzczona w Kościele katolickim lub była do niego przyjęta, a druga jest nieochrzczona. Od tej przeszkody można dyspensować tylko po wypełnieniu warunków dotyczących małżeństw mieszanych. Jeśli podczas zawierania małżeństwa strona była powszechnie uważana za ochrzczoną albo jej chrzest był wątpliwy, należy domniemywać ważność małżeństwa, dopóki w sposób pewny nie udowodni się, że jedna strona była ochrzczona, druga zaś nieochrzczona.

Przeszkoda święceń

Nieważnie usiłują zawrzeć małżeństwo ci, którzy otrzymali święcenia.

Przeszkoda wieczystego ślubu publicznego

Nieważnie usiłują zawrzeć małżeństwo ci, którzy są związani wieczystym ślubem publicznym czystości w instytucie zakonnym.

Przeszkoda uprowadzenia

Nie może być ważnie zawarte małżeństwo pomiędzy mężczyzną i kobietą uprowadzoną lub choćby przetrzymywaną z zamiarem zawarcia z nią małżeństwa, chyba że później kobieta uwolniona od porywacza oraz znajdując się w miejscu bezpiecznym i wolnym, sama swobodnie wybierze to małżeństwo.

Przeszkoda występku

Kto ze względu na zawarcie małżeństwa z określoną osobą, zadaje śmierć jej współmałżonkowi lub własnemu, nieważnie usiłuje zawrzeć to małżeństwo. Nieważnie również usiłują zawrzeć małżeństwo ci, którzy poprzez fizyczny lub moralny współudział spowodowali śmierć współmałżonka.

Przeszkoda pokrewieństwa

W linii prostej pokrewieństwa nieważne jest małżeństwo między wszystkimi wstępnymi i zstępnymi, zarówno prawego pochodzenia, jak i naturalnymi. W linii bocznej nieważne jest aż do czwartego stopnia włącznie. Przeszkoda pokrewieństwa nie zwielokrotnia się. Nigdy nie zezwala się na małżeństwo, jeśli istnieje wątpliwość, czy strony są spokrewnione w jakimś stopniu linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej.

Przeszkoda powinowactwa

Powinowactwo w linii prostej powoduje nieważność małżeństwa we wszystkich stopniach.

Przeszkoda przyzwoitości publicznej

Przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje z nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu życia wspólnego albo z notorycznego lub publicznego konkubinatu. Powoduje zaś nieważność małżeństwa w pierwszym stopniu linii prostej między mężczyzną i krewnymi kobiety i odwrotnie.

Przeszkoda pokrewieństwa prawnego

Nie mogą ważnie zawrzeć małżeństwa ze sobą ci, którzy są związani pokrewieństwem prawnym powstałym z adopcji, w linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej.

Wady zgody małżeńskiej

Gros małżeństwa otrzymuje wyrok stwierdzający ich nieważność z tytułów wynikających z wad zgody małżeńskiej. Wśród nich na czoło wysuwa się niezdolność konsensualna, która w swej najczęstszej odsłonie przybiera formę niezdolności do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Obok niej niezdolność konsensualną może stanowić brak wystarczającego używania rozumu oraz poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przyjmowanych i przekazywanych. Z tytułów związanych z niezdolnością konsensualną prowadzi się w Polsce ponad 95% wszystkich spraw małżeńskich.

Innymi wadami zgody małżeńskiej są: brak wystarczającej wiedzy odnoście do związku małżeńskiego; błąd co do osoby; błąd co do przymiotu osoby; podstępne wprowadzenie w błąd; błąd co do jedności, nierozerwalności lub sakramentalności małżeństwa; symulacja całkowita; symulacja częściowa w różnych odsłonach (wykluczenie wierności małżeńskiej; wykluczenie jedności małżeńskiej; wykluczenie dobra potomstwa); warunek; przymus i bojaźń (także w formie kwalifikowanej: bojaźni szacunkowej).

Niezdolność konsensualna

Niezdolni do zawarcia małżeństwa są ci, którzy: 1° są pozbawieni wystarczającego używania rozumu; 2° mają poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych; 3° z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich.

Brak wystarczającej wiedzy odnośnie do związku małżeńskiego

Do zaistnienia zgody małżeńskiej konieczne jest, aby strony wiedziały przynajmniej, że małżeństwo jest trwałym związkiem między mężczyzną i kobietą, skierowanym do zrodzenia potomstwa przez jakieś seksualne współdziałanie. Po osiągnięciu dojrzałości nie domniemywa się takiej ignorancji.

Błąd co do osoby

Błąd co do osoby powoduje nieważność małżeństwa.

Błąd co do przymiotu osoby

Błąd co do przymiotu osoby, chociażby był przyczyną zawarcia małżeństwa, nie powoduje nieważności małżeństwa, chyba że przymiot ten był bezpośrednio i zasadniczo zamierzony.

Podstępne wprowadzenie w błąd

Kto zawiera małżeństwo, zwiedziony podstępem, dokonanym dla uzyskania zgody małżeńskiej, a dotyczącym jakiegoś przymiotu drugiej strony, który ze swej natury może poważnie zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego, zawiera je nieważnie.

Błąd co do jedności, nierozerwalności lub sakramentalności małżeństwa

Błąd co do jedności lub nierozerwalności albo sakramentalnej godności małżeństwa nie narusza zgody małżeńskiej, chyba że determinuje wolę.

Symulacja całkowita oraz częściowa

Domniemywa się, że wewnętrzna zgoda odpowiada słowom lub znakom użytym przy zawieraniu małżeństwa. Jeśli jednak jedna ze stron albo obydwie pozytywnym aktem woli wykluczyłyby samo małżeństwo lub jakiś istotny element małżeństwa, albo jakiś istotny przymiot, zawierają je nieważnie.

Warunek

Nie można ważnie zawrzeć małżeństwa pod warunkiem dotyczącym przyszłości. Małżeństwo zawarte pod warunkiem dotyczącym przeszłości lub teraźniejszości jest ważne lub nie, zależnie od istnienia lub nieistnienia przedmiotu warunku. Warunek zaś, o którym przed chwilą, nie może być godziwie dołączony, chyba że za pisemną zgodą ordynariusza miejsca.

Przymus i bojaźń

Nieważne jest małżeństwo zawarte pod przymusem lub pod wpływem ciężkiej bojaźni z zewnątrz, choćby nieumyślnie wywołanej, od której, ażeby się uwolnić, zmuszony jest ktoś wybrać małżeństwo.

Brak formy kanonicznej

Ostatnią, trzecią grupą, dla której stwierdza się nieważność małżeństwa jest brak zachowania formy kanonicznej. W praktyce może ona przyjąć dwojaką postać: 1) brak uprawnionego świadka urzędowego i 2) brak świadków zwyczajnych. Najczęściej ma się do czynienia z brakiem uprawnień (delegacji) kapłana do asystowania przy zawieraniu małżeństwa kościelnego.

Świadek urzędowy i świadkowie zwykli

Tylko te małżeństwa są ważne, które zostają zawarte wobec asystującego miejscowego ordynariusza albo proboszcza, albo wobec kapłana lub diakona delegowanego przez jednego z nich, a także wobec dwóch świadków. Za asystującego przy zawieraniu małżeństwa uważa się tylko tego, kto jest obecny i pyta nowożeńców, czy wyrażają zgodę i przyjmuje ją w imieniu Kościoła. Tylko kapłan ważnie asystuje przy zawieraniu małżeństwa między dwiema stronami wschodnimi lub między stroną łacińską i stroną wschodnią czy to katolicką, czy to niekatolicką.

Adwokat kościelny a adwokat państwowy

Adwokat kościelny to nie to samo co „zwykły” adwokat. Tak jak adwokat kościelny nie może występować w sądach państwowych (chyba, że jest także „zwykłym” adwokatem), tak też „zwykły” adwokat nie może występować w sądach kościelnych (chyba, że jest też adwokatem kościelnym). Jest tak ponieważ postępowanie w sądzie kościelnym i sądzie państwowym ma zupełnie inny charakter, a proces przebiega według zupełnie innej procedury.

„Zwykły” adwokat zwyczajnie nie odnajdzie się w procesie kościelnym, tak jak adwokat kościelny nie będzie się znać na procedurze państwowej. Adwokat kościelny jest znawcą prawa kościelnego i występuje jako prawnik kościelny, a „zwykły” adwokat jest znawcą prawa państwowego i występuje jako prawnik państwowy. Adwokaci kościelni prowadzą swą działalność najczęściej pod szyldem „Kancelaria Prawa Kanonicznego”, „Poradnia Kanoniczna”, „Poradnia Prawa Kanonicznego” lub „Kancelaria Kanoniczna”, zaś „zwykli” adwokaci pod „Kancelarią Adwokacką”. Czasami można się spotkać z określeniem „adwokat kanoniczny”, „prawnik kanoniczny”, „kanonista”, „adwokat prawa kanonicznego”, „prawnik prawa kanonicznego”, „adwokat prawa kościelnego”, „prawnik prawa kościelnego” – są to zwykle mniej popularne określenie adwokata kościelnego.

Na co zwrócić uwagę wybierając adwokata kościelnego

Spora część sądów kościelnych przestrzega Petentów przed korzystaniem z „niesprawdzonych” adwokatów. Czy dany adwokat „nadaje się” do reprezentacji w sądzie kościelnym można sprawdzić samemu poprzez poproszenie takiego adwokata o udostępnienie dokumentów potwierdzających jego kwalifikacje (dyplom ukończenia Wydziału Prawa Kanonicznego – nie jest to ten sam wydział, co Wydział Prawa) oraz swoiste „prawo wykonywania zawodu” (dekret biskupa lub arcybiskupa dopuszczający do sprawowania urzędu adwokata kościelnego). Adwokata można także sprawdzić weryfikując, czy jego nazwisko znajduje się na liście adwokatów kościelnych. Niestety listy diecezjalne nie zawierają wszystkich adwokatów kościelnych, a jedynie tych, z którymi najczęściej dany Sąd diecezjalny współpracuje. Nie istnieje ogólnopolska lista adwokatów kościelny. Ostatecznie adwokata można także sprawdzić kontaktując się z Krajową Izbą Adwokatów Kościelnych w Polsce.

Przebieg procesu

Postępowanie zmierzające do unieważnienia małżeństwa można podzielić na trzy etapy: przedprocesowy, procesowy i poprocesowy (względnie międzyprocesowy).

I etap – przedprocesowy

Pierwszym zadaniem adwokata kościelnego, a także i Sądu jest, o ile to możliwe, działanie na korzyść pogodzenia małżonków, czyli mediacja.

Na etapie przedprocesowym adwokat kościelny konsultuje sprawę z Klientem. Na podstawie przeprowadzonej konsultacji (osobistej, telefonicznej, a najczęściej via e-mail) ustala czy istnieją podstawy prawne do wniesienia sprawy o orzeczenie nieważności małżeństwa kościelnego, czyli tzw. „rozwodu kościelnego”. Jeśli takie podstawy istnieją, wskazuje na konkretne tytuły nieważności małżeństwa, to znaczy na powody, czy też przesłanki, dla których małżeństwo być może zostało nieważnie zawarte.

Adwokat kościelny określa właściwości sądu, czyli wskazuje na trybunały (sądy), przed którymi dana sprawa mogłaby się toczyć. Jeśli zachodzi taka potrzeba może także świadczyć pomoc w zakresie ustalenia miejsca zamieszkania strony pozwanej (strony przeciwnej).

Po stwierdzeniu istnienia podstaw do wniesienia sprawy oraz określeniu tytułów nieważności małżeństwa oraz właściwości sądu, a także ustaleniu miejsca zamieszkania strony pozwanej, adwokat kościelny sporządza skargę powodową, czyli pozew, zwany czasami wnioskiem o orzeczenie nieważności małżeństwa, czyli tzw. „rozwodu kościelnego”.

II etap – procesowy

Etap procesowy składa się z kolejnych sekwencji, które można by podzielić w następujący sposób: wprowadzenie sprawy, instrukcja sprawy (postępowanie dowodowe), dyskusja sprawy.

1.Wprowadzenie sprawy

Podobnie, jak w przypadku etapu przedprocesowego, adwokat kościelny zawsze służy swojemu Klientowi radą poprzez konsultację sprawy (osobiście, telefonicznie, a najczęściej via e-mail). Może w imieniu reprezentowanej strony złożyć skargę powodową we właściwym sądzie kościelnym. Takie uprawnienie przysługuje adwokatowi kościelnemu na mocy udzielonego mu uprzednio pełnomocnictwa. Na podstawie tegoż samego pełnomocnictwa reprezentuje stronę w procesie. W razie odrzucenia przez Sąd złożonego pozwu, sporządza rekurs przeciwko odrzuceniu skargi powodowej do sądu apelacyjnego. Jeśli adwokat kościelny reprezentuje stronę pozwaną sporządza skargę wzajemną, czyli odpowiedź na pozew strony powodowej. Po zaproponowaniu przez Sąd przedmiotu sporu sporządza odpowiedź na zaproponowaną formułę wątpliwości.

2.Instrukcja sprawy

Adwokat kościelny służy pomocą w doborze materiału dowodowego, w tym w wyborze świadków. Sporządza wnioski dowodowe oraz wnioski procesowe. W razie potrzeby i na prośbę Klienta zapoznaje strony oraz świadków ze strukturą i tokiem przesłuchań w sądzie kościelnym. Przygotowuje propozycje pytań do przesłuchania świadków i stron. Alternatywnie adwokat kościelny może być obecny podczas przesłuchania stron i świadków – ta praktyka jest jednak rzadka ze względu na wcześniejsze przygotowanie i przesłanie do Sądu pytań. Podobnie jak w przypadku stron i świadków, przygotowuje kwestie do badania biegłego sądowego, jeśli taki bierze udział w procesie małżeńskim. Po wykonaniu przez biegłego ekspertyzy, adwokat kościelny sporządza uwagi do opinii biegłego.

3.Dyskusja sprawy

Adwokat kościelny w czasie publikacji akt zapoznaje się z aktami sprawy i na ich podstawie sporządza głos obrończy (mowę końcową). Ponadto sporządza replikę na głos obrończy strony przeciwnej oraz na uwagi przedwyrokowe obrońcy węzła małżeńskiego.

Po dyskusji sprawy następuje sesja wyrokowa i wydanie wyroku, a następnie jego redakcja.

III etap – poprocesowy (międzyprocesowy)

Adwokat kościelny, jeśli istnieje taka konieczność, zgłasza wniesienie apelacji do Sądu I instancji oraz sporządza poparcie apelacji do Sądu II instancji. Jeśli zachodzą odpowiednie okoliczności sporządza skargę o nieważność wyroku. Adwokat kościelny sporządza wniosek o usunięcie klauzuli wyrokowej, jeśli taka występuje.

AUTOR:  dr Bolesław A. Dùllek
POLECANE POSTY
15.01.2024
Czy rozwód kościelny dostają obie strony
więcej
14.01.2024
Ile kosztuje rozwód kościelny
więcej
11.01.2024
Dostałam unieważnienie małżeństwa
więcej
28.12.2023
Czy termin “rozwód kościelny” jest poprawny
więcej
Roma locuta, causa finita
Rzym przemówił, sprawa rozstrzygnięta

Augustinus Hipponensis, Sermo 131.10

Matrimonium facit partium consensus
Małżeństwo stwarza zgoda stron

can. 1057 § 1 CIC

Matrimonium gaudet favore iuris
Małżeństwo cieszy się przychylnością prawa

can. 1060 CIC

Salus animarum in Ecclesia suprema lex esto
Zbawienie dusz niech będzie w Kościele najwyższym prawem

can. 1752 CIC

Zapraszamy do kontaktu

KONTAKT

Kancelaria Kanoniczna
dr Bolesław A. Dùllek


(+48) 511 324 109

kontakt@cancellariacanonica.pl

NIP 6431737843
NIP EU PL6431737843
REGON 380350116

Numer rachunku bankowego:
59 1140 2004 0000 3102 7769 1143
BLIK: (+48) 511 324 109
Numer rachunku IBAN:
PL59 1140 2004 0000 3102 7769 1143
Numer BIC: BREXPLPWMBK
Nazwa banku: mBank S.A.


Godziny otwarcia Kancelarii:

Poniedziałek - Piątek 9:00-17:00 Na życzenie Klienta godziny konsultacji mogą być ustalane indywidualnie, niezależnie od godzin pracy Kancelarii.

Katowice, Bielsko-Biała, Gniezno, Tarnów, Kraków, Warszawa i inne zgodnie z potrzebą oraz wymaganiami i oczekiwaniami Klienta. Możliwe jest zdalne zawiązanie współpracy, bez konieczności osobistego kontaktu (za pośrednictwem poczty elektronicznej i Poczty Polskiej).

Napisz wiadomość

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych. Więcej informacji na temat przetwarzania danych znajduje się tutaj.
WYŚLIJ
Uzupełnij pola formularza.