W jaki sposób biegły psycholog wydaje opinie w przypadku rozwodu kościelnego

W niektórych procesach małżeńskich obligatoryjne jest skorzystanie przez Sąd z pomocy biegłego i zasięgnięcie jego opinii. Jest tak w przypadkach, w których proces toczy się z tytułu przeszkody niemocy płciowej lub z tytułu niezdolności do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. W pierwszym przypadku korzysta się z pomocy seksuologa (jeśli niemoc ma charakter psychiczny) lub ginekologa / androloga (w przypadku, gdy niemoc ma charakter fizyczny). Jeśli zaś idzie o niezdolność do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej, to Sąd korzysta z pomocy psychologów, psychiatrów i seksuologów.

Poniżej zostanie omówiona wyłącznie sytuacja wykonywania ekspertyzy przez biegłych psychologów, psychiatrów i seksuologów z wyłączeniem ginekologa i androloga, gdyż ci dwaj ostatni niezwykle rzadko są w praktyce wykorzystywani.

Wytyczne dla biegłego

Biegły przed podjęciem zlecenia otrzymuje z Sądu wytyczne – zasady przeprowadzania badania, w których znajdują się pytania, co do których biegły w ramach zlecenia ma się ustosunkować. Tak zwane punkty zagadnień (pytania) mogą biegłemu przygotować także strony procesowe lub ich adwokaci i przesłać je do Sądu, ten zaś przekazać się biegłemu. Biegły ma więc bardzo jasno określone ramy w których ma działaś i pytania na które ma odpowiedzieć.

Sytuacja pożądana – obie strony biorą udział w procesie

W przypadku, w którym obie strony biorą udział w procesie małżeńskim badanie biegłego wygląda następująco: biegły spotyka się z osobą badaną i przeprowadza badanie. Polega ono zwykle na rozmowie lub wypełnieniu kwestionariusza (testu). Dodatkowo biegły ma do dyspozycji akta procesowe w których znajduje się skarga powodowa, odpowiedź na skargę powodową vel skarga wzajemna, zeznania stron i zeznania świadków, a także inne dokumenty dostarczone przez strony procesowe. Biegły może się także posiłkować rozmową (badaniem) strony przeciwnej. Na podstawie tych trzech zasadniczych grup materiałów (badanie osoby badanej; akta procesowe; uzupełniające badanie strony przeciwnej) sporządza ekspertyzę i przesyła ją do sądu.

Strona badana nie bierze udziału w procesie lub nie chce się poddać badaniu

Zdarza się, że strona nie bierze udziału w procesie lub, jeśli już go bierze, to nie chce się poddać się badaniu biegłego. Wówczas biegły ma zadanie nieco utrudnione. Sporządzenie przez niego ekspertyzy nie jest jednak wtedy niemożliwe. Biegły sporządza ją w oparciu o akta procesowe, a ponadto posiłkowo może posłużyć się uzupełniającym badaniem strony przeciwnej. Tak więc negatywna postawa badanego nie niweczy przeprowadzenia badania i sporządzenia ekspertyzy.

Badanie uzupełniające strony „zdrowej”

Jak już to wspomniano powyżej, biegły może się posiłkować uzupełniającym badaniem strony przeciwnej. Nie oznacza to, że u strony tej podejrzewa się jakieś zaburzenia, lecz o to, że biegły może chcieć uzupełnić kwestie, które wybrzmiały niewystarczająco dobrze w zeznaniach stron. Podczas przesłuchania sędzia audytor (przesłuchujący) skupia się bowiem na kwestiach prawnych, a nie psychologicznych (psychiatrycznych, seksuologicznych), które bardziej interesują biegłego. Innymi słowy choć badanie przeprowadza się ze stroną przeciwną, to to badanie nie dotyczy jej, lecz tej pierwszej.