Choć mówi się, że proces zmierzający do stwierdzenia nieważności małżeństwa (pot. rozwód kościelny) jest długi i trudny, to jednak stosunkowo łatwo się do niego przygotować. Temu, co jest potrzebne do rozpoczęcia procesu będzie poświęcony niniejszy post.
Konsultacja prawna
Sprawę powinno się rozpocząć od konsultacji z wykwalifikowanym prawnikiem – kanonistą. Taką pomocą służą adwokaci kościelni. Nasza Kancelaria służy taką pomocą za darmo, o ile porada jest udzielana zdalnie. W wyniku konsultacji nasza Kancelaria stwierdzi, czy istnieją podstawy prawne stwierdzenia ewentualnej nieważności danego małżeństwa (pot. rozwód kościelny), subiektywnie oceni szanse powodzenia sprawy (oceni stan faktyczny), wskażą na sądy właściwe, to znaczy te, w których mógłby się potoczyć proces małżeński (pot. rozwód kościelny). Jeśli sądów tych będzie kilka, to nasza Kancelaria zasugeruje sąd, który ze względu na szanse powodzenia sprawy, wysokość taksy procesowej, czas trwania procesu, a także atmosferę panującą w sądzie, będzie dla Klienta najlepszy.
Skarga powodowa
Skarga powodowa, czyli pozew, zwany także, nie do końca poprawnie, wnioskiem o stwierdzenie nieważności małżeństwa (pot. rozwodu kościelnego), jest to podstawowy dokument, bez którego sprawa nie może się rozpocząć. W skardze strona, względnie obie strony, proszą sąd kościelny o stwierdzenie nieważności ich małżeństwa kościelnego (pot. rozwód kościelny).
Skarga powodowa, aby została przyjęta do procesu musi spełniać kilka wymogów formalnych: 1) musi wyrażać wobec jakiego sędziego sprawa jest wnoszona, czego się żąda i od kogo; 2) musi wskazywać, na jakim uprawnieniu opiera się powód i przynajmniej ogólnie fakty i dowody na poparcie roszczeń; 3)być podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika albo miejsca pobytu oznaczonego przez nich dla odbierania akt; 4) musi wskazywać stałe lub tymczasowe zamieszkanie strony pozwanej.
Poniżej bardziej szczegółowo zostaną opisane te cztery punkty.
1a) sprawę należy skierować do konkretnego sądu kościelnego, który będzie właściwy dla rozpatrzenia sprawy. Sądami właściwymi są sądy, w których obrębie zamieszkuje strona powodowa lub zamieszkuje strona pozwana lub zawarto małżeństwo kościelne lub będzie zbierana większość dowodów (w praktyce, w której zamieszkuje większość świadków).
1b) Czego się żąda – stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego – to żądanie musi zostać wyrażone w skardze. Zwykle nie używa się słowa „żądam” zastępując je uprzejmą prośbą.
1c) Od kogo – tu patrz punkt 1a – od właściwego sądu kościelnego.
2a) Odpowiedź na pytanie na jakim uprawnieniu opiera się żądanie powoda jest pytaniem o podstawy prawne ewentualnej nieważności, a więc o tytułu ewentualnej nieważności. Tytuły te (podstawy prawne) można zgrupować w trzech grupach. Pierwszą z tych grup są przeszkody małżeńskie, których aktualnie obowiązujący w Kościele Kodeks Prawa Kanonicznego wymienia dwanaście. Wśród nich można wymienić na przykład: przeszkoda wieku, przeszkoda węzła małżeńskiego, przeszkoda święceń, przeszkoda pokrewieństwa i inne. Drugą grupą są okoliczności związane z formą kanoniczną, a więc w dużym uproszczeniu dotyczące świadka urzędowego (kapłana asystującego przy zawarciu małżeństwa) i świadków zwykłych. Trzecią grupą, powodów dla których kolegia sędziowskie orzekają nieważność małżeństwa kościelnego potocznie zwanego rozwodem kościelnym, są wady zgody małżeńskiej. Jest to najpopularniejsza grupa, to znaczy większość kanonicznych procesów małżeńskich toczy się z tytułów, które mieszczą się właśnie w tej grupie. Do wad zgody małżeńskiej należą miedzy innymi symulacja, przymus i bojaźń, podstęp, błąd i inne. Najpopularniejszą wadą zgody, to znaczy taką, z której to tytułu toczy się i pozytywnie kończy większość procesów, jest niezdolność do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej.
2b) Ogólne wskazanie faktów i dowodów na poparcie swych roszczeń polega na opisie stanu faktycznego, czyli uzasadnieniu swojego żądania. Jeśli chodzi o dowody, to w pierwszej kolejności należy wymienić świadków, następnie dokumenty urzędowe (z pieczęcią i podpisem wydawcy dokumentu – urzędu, lekarza et cetera), po dokumenty prywatne – listy, SMS’y, e-mail’e, zdjęcia.
3a) Skarga musi być podpisana z podaniem dnia i miejsca złożenia podpisu pod skargą. Podpis może złożyć strona powodowa lub jej pełnomocnik.
3b) Ponadto w skardze należy podać adres zamieszkania (nie mylić z zameldowaniem) strony powodowej lub jego pełnomocnika albo miejsca, do którego sąd ma wysyłać skierowaną do nich korespondencję.
4) Skarga musi wskazywać miejsce zamieszkania strony pozwanej. Miejsce zamieszkania nie jest tożsame z miejsce zameldowania.
Świadectwo ślubu stron
Dokumentem obligatoryjnym do skutecznego założenia sprawy jest świadectwo zawarcia małżeństwa kościelnego przez strony. Nie chodzi tu o akt ślubu wydawany przez Urząd Stanu Cywilnego, lecz o świadectwo zawarcia małżeństwa kościelnego stanowiącego wyciąg z księgi metrykalnej, wystawione przez proboszcza parafii, w której strony zawarły małżeństwo kościelne.
Świadectwa chrztu stron
Niektóre sądy dodatkowo żądają, by strony przed wszczęciem procesu złożyły wraz ze skargą powodową świadectwo swojego chrztu (lub dwa świadectwa, jeśli skarga jest wnoszona zgodnie przez obie strony procesowe). Świadectwo chrztu można uzyskać w parafii, w której strona została ochrzczona. Nie chodzi tu o akt urodzenia wydawany przez Urząd Stanu Cywilnego.
Dokumenty z postępowania cywilnego – rozwodowego
Niektóre Sądy wymagają, by do skargi powodowej załączyć dokumenty z postępowania cywilnego, w którym sąd powszechny orzekł rozwód. W pierwszej kolejności wypada wymienić wyrok rozwodowy, bowiem dla niektórych sądów kościelnych w Polsce uzyskanie wyroku rozwodowego jest warunkiem rozpoczęcia procesu zmierzającego do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego (pot. rozwód kościelny). Obok wyroku niektóre sądy wymagają także innych dokumentów z postępowania rozwodowego: pozwu rozwodowego, odpowiedzi na pozew, protokołu z rozprawy rozwodowej, a jeśli jest to także uzasadnienia wyroku, apelacji, odpowiedzi na apelację, protokołu z rozprawy apelacyjnej.
Kwestionariusz
Niektóre polskie sądy kościelne wraz ze skargą powodową oczekują, by strona złożyła wewnętrzny kwestionariusz sądowy, który zwykle jest dostępny na stronie internetowej sądu.
Taksa procesowa
W kilku polskich sądach kościelnych wraz ze skargą powodową składa się potwierdzenie uiszczenia wstępnej taksy procesowej, która ma pokryć koszty kancelaryjne. Zwykle wynosi ona do 100,00 zł.
Lista świadków
Podstawowymi dowodami w kanonicznym procesie małżeńskim (pot. rozwód kościelny) są zeznania świadków. W związku z powyższym do skargi powodowej (lub na jej końcu) załącza się listę świadków podając ich imiona, nazwiska oraz adresy, na które ma zostać wysłane wezwanie sądowe (niektóre sądy wymagają większej ilości danych dotyczących świadków).
NIP 6431737843
Poniedziałek - Piątek 9:00-17:00