Procesu zmierzającego do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego (pot. rozwód kościelny) nie da się porównać do postępowania cywilnego, którego celem jest uzyskanie rozwodu. Postępowanie kościelne można podzielić na trzy zasadnicze etapy: przedprocesowy, procesowy i poprocesowy. Poniższy artykuł przedstawi po krótce przebieg procesu z wyartykułowaniem jak w procesie może pomóc stronie adwokat kościelny.
I etap – przedprocesowy
Pierwszym zadaniem adwokata kościelnego jest, o ile to możliwe, działanie na korzyść pogodzenia małżonków, czyli mediacja.
Na etapie przedprocesowym adwokat kościelny konsultuje sprawę z Klientem. Na podstawie przeprowadzonej konsultacji (osobistej, telefonicznej, a najczęściej via e-mail) ustala czy istnieją podstawy prawne do wniesienia sprawy o orzeczenie nieważności małżeństwa kościelnego (pot. rozwód kościelny). Jeśli takie podstawy istnieją, wskazuje na konkretne tytuły nieważności małżeństwa, to znaczy na powody, czy też przesłanki, dla których małżeństwo być może zostało nieważnie zawarte (pot. orzeczony rozwód kościelny).
Adwokat kościelny określa właściwości sądu, czyli wskazuje na trybunały (sądy) kościelne, przed którymi dana sprawa mogłaby się toczyć. Jeśli zachodzi taka potrzeba może także świadczyć pomoc w zakresie ustalenia miejsca zamieszkania strony pozwanej (przeciwnej), jeśli pozostaje ono nieznane.
Po stwierdzeniu istnienia podstaw do wniesienie sprawy oraz określeniu tytułów nieważności małżeństwa oraz właściwości sądu, a także ustaleniu miejsca zamieszkania strony pozwanej, adwokat kościelny sporządza skargę powodową, czyli pozew, zwany czasami wnioskiem o orzeczenie nieważności małżeństwa (pot. rozwodu kościelnego).
II etap – procesowy
1. Wprowadzenie sprawy
Podobnie, jak w przypadku etapu przedprocesowego, adwokat kościelny zawsze służy swojemu Klientowi radą poprzez konsultację sprawy (osobiście, telefonicznie, a najczęściej via e-mail). Może w imieniu reprezentowanej strony złożyć skargę powodową we właściwym sądzie kościelnym. Takie uprawnienie przysługuje adwokatowi kościelnemu na mocy udzielonego mu uprzednio pełnomocnictwa. Na podstawie tegoż samego pełnomocnictwa reprezentuje stronę w procesie. W razie odrzucenia przez Sąd złożonego pozwu, sporządza rekurs przeciwko odrzuceniu skargi powodowej do sądu apelacyjnego. Jeśli adwokat kościelny reprezentuje stronę pozwaną sporządza skargę wzajemną, czyli, w uproszczeniu, odpowiedź na pozew strony powodowej. Po zaproponowaniu przez Sąd przedmiotu sporu sporządza odpowiedź na zaproponowaną formułę wątpliwości.
2. Instrukcja sprawy
Adwokat kościelny służy pomocą w doborze materiału dowodowego, w tym w wyborze świadków. Sporządza wnioski dowodowe oraz wnioski procesowe. W razie potrzeby i na prośbę Klienta zapoznaje strony oraz świadków ze strukturą i tokiem przesłuchań w sądzie kościelnym. Przygotowuje propozycje pytań do przesłuchania świadków i stron. Alternatywnie adwokat kościelny może być obecny podczas przesłuchania stron i świadków – ta praktyka jest jednak rzadka ze względu na wcześniejsze przygotowanie i przesłanie do Sądu pytań. Podobnie jak w przypadku stron i świadków, przygotowuje kwestie do badania biegłego sądowego, jeśli taki bierze udział w procesie małżeńskim. Po wykonaniu przez biegłego ekspertyzy, adwokat kościelny sporządza uwagi do opinii biegłego.
3. Dyskusja sprawy
Adwokat kościelny w czasie publikacji akt zapoznaje się z aktami sprawy i na ich podstawie sporządza głos obrończy (pot. mowę końcową). Ponadto sporządza replikę na głos obrończy strony przeciwnej oraz na uwagi przedwyrokowe obrońcy węzła małżeńskiego.
III etap – poprocesowy
Adwokat kościelny, jeśli istnieje taka konieczność, zgłasza wniesienie apelacji do Sądu I instancji oraz sporządza poparcie apelacji do Sądu II instancji. Jeśli zachodzą odpowiednie okoliczności sporządza skargę o nieważność wyroku. Adwokat kościelny sporządza wniosek o usunięcie klauzuli wyrokowej, jeśli taka występuje.
Nie wiesz czy dasz sobie z tym wszystkim radę sam(a)?
Jeśli masz wątpliwości, czy dasz sobie radę z przejściem przez skomplikowany kanoniczny proces małżeński sam(a), może się na nas zdać – służymy pomocą, doświadczeniem i wiedzą. Podobnie, jeśli uważasz, że proces przytłoczy cię psychicznie – zdaj się na nas – ograniczymy Twój udział w procesie do minimum, tak byś nie musiał(a) o nim myśleć i się nim zamartwiać.